Γκάζι Κεραμεικός Ρούφ

Στα μέσα Απριλίου 1939 ένα και μόνο θέμα συζητούσαν οι Αθηναίοι στα καφενεία και οι νοικοκυρές στους δρόμους. Οι εφημερίδες και τα δημοσιογραφικά γραφεία είχαν κυριολεκτικά «πάρει φωτιά». Μια είδηση είχε πέσει σαν... βόμβα.

Χωρίς χρήματα αναζητούσε τρόπο να ταξιδέψει στη γη των ονείρων, όπως εξάλλου και χιλιάδες ακόμη συμπατριώτες του. Τρύπωσε, λοιπόν, στο αμπάρι του ιστορικού ελληνικού υπερωκεανείου «Θεμιστοκλής», επιχειρώντας να λαθρομεταναστεύσει. Τον ανακάλυψαν, όμως, και τον παρέδωσαν στο «Καστριγκάρι», το «περίφημον φρουριακόν απομονωτήριον», όπου ελέγχονταν όλοι όσοι ταξίδευαν προς Νέα Υόρκη.
Το «Καστριγκάρι», που περιγράφεται ως «απομονωτήριον», δεν ήταν άλλο από το «εξευγενισμένο» και γνωστοτατο σήμερα Ellis Island. Τόπος ο οποίος για όλους τους μετανάστες συνδέθηκε με μάλλον δυσάρεστες αναμνήσεις, θεωρούμενος ένα είδος φυλακής με ιδιαίτερα σκληρά αστυνομικά μέτρα. Πώς κατέληξε, ωστόσο, να λέγεται «Καστριγκάρι»; Πρόκειται για εξελληνισμό του Castle Garden (Καστριγκάρι > Castle Garden = Ellis Island). Πλούσια στοιχεία περιέχει το νέο βιβλίο της ομογενούς σκηνοθέτιδος από τη Σκύρο Μαρίας Μαυρίκου (Ο Αμερικάνος, εκδόσεις Ακρίτας). Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι πολλά χρόνια αργότερα ένας Έλληνας κομμουνιστής, ο Γιώργος Μπούνιας, θέλοντας να χαρακτηρίσει τον τόπο που βασανίστηκε τον αποκάλεσε «Καστριγκάρι»!
Η παραμονή του Σεράφη στο Ellis Island και οι προσπάθειές του να αποδράσει τον οδήγησαν στην απομόνωση, αλλά και δύο φορές στην ακύρωση της «άναυλης» επιστροφής του. Δηλαδή, της υποχρεωτικής επιστροφής του στην Ελλάδα χωρίς να πληρώσει ναύλα, εισιτήρια. Ο νεαρός και χαριτωμένος Έλληνας, παραμένοντας για δύο μήνες στο «Καστριγκάρι» τράβηξε την προσοχή και τη συμπάθεια ενός ανώτερου αστυνομικού, ο οποίος και τον κράτησε μαζί του!

Γραικός αστυνομικός το «Καστριγκάρι»!

Ήταν μια εποχή που υπήρχαν στις ΗΠΑ ευκαιρίες. Παρά τις αντιρρήσεις των συναδέλφων του, ο ανώτερος αξιωματικός θέλησε να δώσει μια ευκαιρία στο παλικάρι από την Ελλάδα. Με διάφορες, λοιπόν, μυθιστορηματικές μεθοδεύσεις, ο Σεράφης παρέμεινε στο «Καστριγκάρι», χωρίς παρ’ όλα αυτά να μπορεί να επισκεφθεί τη Νέα Υόρκη, τον τελικό προορισμό του. Παραλίγο δε να επιβεβαιώσει εκείνους που υποστήριζαν ότι ήταν «ζόρικος» και δεν θα εξελισσόταν σε «καλό άνθρωπο». Το έσκασε και πήγε στη Νέα Υόρκη, αλλά κατάλαβε πως δεν ήταν ο τόπος όπου θα μπορούσε να πραγματοποιήσει τα όνειρά του.
― Μόλις βγήκα στη Νέα Υόρκη, μου ήρθε ο πειρασμός να μην ξαναγυρίσω στο Καστριγκάρι, έλεγε συχνά ο ίδιος. Αλλά ζαλίστηκα από την πολυκοσμία και ξαναγύρισα τρέχοντας. Καλύτερα ήμουν εκεί.
Παρέμεινε επί πολλά χρόνια στο «Καστριγκάρι» και εντάχθηκε κανονικά στη δύναμή του. Φοίτησε δε σε Σχολή Αστυνομικών και κατόρθωσε να ανέλθει στην ιεραρχία της Υπηρεσίας Ελέγχου Λιμένων. Ευφυής και εργατικός σε κρίσιμες εποχές, όπως ο ευρωπαϊκός πόλεμος, ανέλαβε εμπιστευτικές αποστολές, με αποτέλεσμα είκοσι χρόνια μετά την άφιξή του να έχει αποκτήσει υπόληψη και έντονη φήμη. Τιμήθηκε από την υπηρεσία του, ενώ φέρεται ως οργανωτής της Υπηρεσίας Διώξεως Λαθρεμπορίου διαφόρων αμερικανικών πολιτειών. Παρέμεινε, ωστόσο, εύθυμος, διατηρώντας τα στοιχεία του μεσογειακού χαρακτήρα του.

Πλούτη... εξ ουρανού

Ενώ, λοιπόν, η καριέρα του βρισκόταν στο ζενίθ της, εκείνος παραιτήθηκε. Οι λόγοι που ο ίδιος πρόβαλε ήταν οι ρατσιστικές διαθέσεις συναδέλφων του υπέρ των «βορεινών φυλών»! Εκείνος υποστήριζε σε συζητήσεις του αργότερα ότι ήταν υπέρμαχος των καταγόμενων από τις λατινικές χώρες, των Ελλήνων και των «μελαχρινών».
― Οι άλλοι είναι υποδεέστεροι πνευματικώς, συνήθιζε να λέει!
Τέλος πάντων, παραιτούμενος έλαβε γενναία σύνταξη και ένα σημαντικό ποσό για τις υπηρεσίες του στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα είχε ήδη ξεσπάσει η Μικρασιατική Καταστροφή, γεγονός που απέτρεψε την επιστροφή του στην πατρίδα. Οπότε, αναζητώντας νέους δρόμους, βρέθηκε στο Μεξικό, παίρνοντας μαζί και τους στενότερους συγγενείς του, τους οποίους –όπως συνηθιζόταν– είχε φροντίσει να αποκαταστήσει στην Αμερική.
Εκεί στο Μεξικό αποφάσισε να διαθέσει τα χρήματά του για την αγορά κτημάτων. Τότε, του χτύπησε την πόρτα η «τυφλή θεά». Ενώ τα κτήματα που αγόρασε θεωρούνταν κατάλληλα μόνο για όργωμα και σπορά, κάτι που άρχισε να κάνει ο ίδιος, σε διπλανές εκτάσεις ανακαλύφθηκαν φλέβες πετρελαίου. Σπεύδοντας να εκμεταλλευτεί την περίσταση, σκεπτόταν να δημιουργήσει καντίνες για την εξυπηρέτηση των εκατοντάδων εργατών.
Σύντομα, όμως, τον επισκέφθηκε «ομάς περισπουδάστων κυρίων» ανιχνεύοντας τη διάθεσή του να πωλήσει τα κτήματα. Τότε ξεκίνησε ένα ανατολίτικο παζάρι. Ο παμπόνηρος Μικρασιάτης καταλαβαίνοντας την... αδυναμία των επισκεπτών του, ζήτησε ένα τεράστιο ποσόν και, όταν εκείνοι συμφώνησαν, τότε το διπλασίασε. Όταν και πάλι συμφώνησαν, εκείνος το ξέκοψε:
― Δεν τα πουλώ και αδειάστε μου τη γωνιά!
Τα παζάρια συνεχίστηκαν, του πρότειναν συνεργασία για τα πετρέλαια που βρίσκονταν κάτω από τα κτήματά του. Εκείνος συμφώνησε, ζητώντας λίγες ημέρες, προκειμένου να σκεφτεί και να τους απαντήσει. Έτσι, έκανε τις δικές του έρευνες, ανακάλυψε πως «καθόταν» πάνω στο «κεφάλι» των πετρελαϊκών πηγών και πως τα κτήματά του ήταν χρυσοφόρα. Τόσο εντάθηκαν οι διαπραγματεύσεις, ώστε προσπαθούσαν να τον τρομοκρατήσουν για να εγκαταλείψει την περιοχή, ενώ σχεδιαζόταν ακόμη και η δολοφονία του, η οποία απετράπη χάρη στις επαφές του με την Αστυνομία. Τότε απέκτησε και την προσωπική του φρουρά, από Έλληνες και Ανατολίτες του Μεξικού. Μέχρι που οργάνωσε την εταιρεία εκμετάλλευσης των πετρελαιοπηγών με τον τρόπο που εκείνος ήθελε, από κοινού με τους «γείτονές» του. Θησαύριζε καθημερινά, συσσωρεύοντας εκατομμύρια.

Η νοσταλγία για την Ελλάδα

Η μεγάλη επιτυχία συνοδεύτηκε από τη νοσταλγία για την πατρίδα. Τότε (1928) θα επιστρέψει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, συνοδευόμενος από πολυάριθμους φίλους του. Επισκέφθηκε και την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Μάκρη. Ήταν ήδη 44 ετών –«γεροντοπαλίκαρο» για την εποχή–, αλλά ούτε σκέψη για γάμο. Καταγραφόταν δε πλήθος περιστατικών από την παραμονή του στην ελληνική πρωτεύουσα, όπως ότι απεχθανόταν την πολυτέλεια. Εγκαταστάθηκε, λοιπόν, με τον αδελφικό του φίλο και Ολυμπιονίκη των Αγώνων του 1906 Δημήτριο Τόφαλο, σε γνωστό κοσμοπολίτικο ξενοδοχείο της πλατείας Συντάγματος. Απότομα εξαφανίστηκε, προκαλώντας κατάπληξη σε όσους τον αναζητούσαν. Τελικά, τον εντόπισε εκπρόσωπος του Ελληνοαμερικανικού Συνδέσμου σε ξενοδοχείο δευτέρας κατηγορίας του οδού Αθηνάς.
― Ωχ, αδελφέ, του είπε απλά. Βαρέθηκα τα σκληρά κολλάρα και τις πολλές υποκλίσεις.
Άλλοτε βρισκόταν να γευματίζει καταναλώνοντας εδέσματα πολυτελούς ευρωπαϊκής κουζίνας και ξαφνικά εγκατέλειπε το τραπέζι για να γευτεί σκόρδο και κρεμμύδι.
― Αυτά δεν τα ξέχασα ούτε στην Αμερική που ήμουν αστυνομικός, ούτε στο Μεξικό μαχαραγιάς με τα πετρέλαια..., συνήθιζε να λέει.
Πάντως, εμφανιζόταν ως αθλητικός τύπος και κάθε πρωί συνήθιζε να ανεβαίνει στην ταράτσα του ξενοδοχείου όπου διέμενε ή του σπιτιού του στη λεωφόρο Κηφισιάς, για να κάνει σουηδική γυμναστική. Εάν ο λογαρισμός που καλούνταν να πληρώσει θεωρούσε ότι ήταν «φουσκωμένος» κατά μερικές δραχμές, μπορούσε να στήσει καβγά, ενώ ταυτόχρονα έδινε φιλοδώρημα δύο χιλιάρικα!
Για τελευταία φορά επισκέφθηκε την Ελλάδα το 1936. Τότε μίλησε και στους φίλους του για την πρόθεσή του να διαθέσει ένα μεγάλο ποσόν για τον εξωραϊσμό της πόλης των Αθηνών.

Ασθενής στο Μόντε Κάρλο με ωραίες γυναίκες!

Ο Σεράφης βρισκόταν στη Λωζάννη όταν εκδηλώθηκε ο καρκίνος που κρυβόταν μέσα του.
Οι φίλοι του απέκρυψαν την πραγματικότητα, πιστεύοντας ότι λόγω χαρακτήρα δεν θα είχε τη δύναμη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Ο οργανισμός του, παρ’ όλα αυτά, αδυνατούσε και οι δυνάμεις του τον εγκατέλειπαν. Σε κάποια αναλαμπή που αισθανόταν καλύτερα ταξίδεψε στην Ιταλία, στα τέλη Ιανουαρίου 1939. Εκεί ξανακύλησε, γεγονός που τον οδήγησε να γράψει τον κωδίκελλο με τον οποίο αναιρούνταν η προηγούμενη διαθήκη του.
Τότε καταλήφθηκε από «αλλόκοτη ευθυμία», ίσως περισσότερη από εκείνη που πάντοτε τον διέκρινε. Πήγε, λοιπόν, στο Μόντε Κάρλο συνοδευόμενος από πλήθος ωραίων γυναικών και φίλων, τους οποίους... στρατολογούσε από τους χαμένους. Τους έδινε να παίζουν μεγάλα ποσά και διασκέδαζε με την ατυχία τους, ενώ αντίθετα εκείνος σχεδόν πάντα κέρδιζε!
Μεταξύ αυτών και ο Έλληνας οδηγός του, τον οποίο έκανε πολυεκατομμυριούχο με τη διαθήκη του. Κάτω από αυτές τις συνθήκες τον βρήκε ο θάνατος στα τέλη Μαρτίου στο Μόντε Κάρλο, όπου και τάφηκε με φροντίδα των ελληνικών προξενικών αρχών. Ο οδηγός του, γνωρίζοντας την ύπαρξη διαθήκης, ειδοποίησε το προξενείο και σε συνεννόηση με τον Γενικό Πρόξενο Νεάπολης ανοίχτηκε το χρηματοκιβώτιό του.
Κοσμήματα, χαρτονομίσματα σχεδόν όλων των εθνών και ράβδοι χρυσού άφησαν έκπληκτους όσους κατέγραφαν την περιουσία του. Ανάλογα ήταν όσα βρέθηκαν σε οκτώ βαλίτσες που είχε προσεκτικά συσκευασμένες.

Η διαθήκη και ο κωδίκελλος

Την πρώτη διαθήκη του ο Αλκιβιάδης Σεράφης την είχε συντάξει το 1929, με τη βοήθεια του Έλληνα πρόξενου Διονύσιου Τυπάλδου και του στενού φίλου και μακρινού συγγενή του, δικηγόρου Ανδρέα Ιωαννίδη, ο οποίος παλαιότερα ήταν επίσης Γενικός Πρόξενος στην Ιταλία. Εξάλλου, στον τελευταίο είχε παραχωρήσει, για να κατοικεί, το αρχοντικό του στη λεωφόρο Κηφισιάς, το οποίο και του κληροδότησε με τη διαθήκη του, συνοδευόμενο από 5.000 δολάρια.
Με εκείνη τη διαθήκη άφηνε τα εννέα δέκατα της περιουσίας του (πετρελαιοπηγές, ακίνητα, χρήματα και ράβδους χρυσού) στο ελληνικό δημόσιο, ενώ όριζε υποτροφίες και έπαθλα για την Ακαδημία και το Πανεπιστήμιο. Εκτελεστές της διαθήκης του όριζε σημαντικές προσωπικότητες της χώρας, όπως τον ναύαρχο Π. Κουντουριώτη και τον Αλ. Ζαΐμη. Δεν κατέλιπε ποσά σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, διότι τα... αντιπαθούσε! Προτιμούσε να επισκέπτεται μόνος του –και ανώνυμα– διάφορα ιδρύματα και να ενισχύει χρηματικά ένα μεγάλο αριθμό ενδεών. Φημολογούνταν δε ότι πολλοί ήταν οι φτωχοί που είχαν δημιουργήσει επιχειρήσεις ή είχαν σπουδάσει με χρήματα του Σεράφη.
Την πρώτη εκείνη διαθήκη την κατήργησε με κωδίκελλο που έγραψε μετά το 1937 και τον είχε φυλαγμένο σε ένα χρηματοκιβώτιο στο Μόντε Κάρλο. Εκείνο που δεν ανέφεραν οι εφημερίδες της εποχής και συζητούσαν μεταξύ τους οι κληρονόμοι και οι φίλοι του ήταν οι λόγοι αλλαγής της διαθήκης. Ο Σεράφης υπήρξε ένθερμος θαυμαστής του Ελευθερίου Βενιζέλου, ενώ φαίνεται πως υπήρξε και χρηματοδότης συγκεκριμένων προεκλογικών δραστηριοτήτων των Φιλελευθέρων. Οι αλλαγές της εποχής, ο θάνατος του Ελευθερίου Βενιζέλου και η επιβολή της δικτατορίας Μεταξά φαίνεται πως άσκησαν αρνητική επιρροή στην ψυχολογία του Σεράφη, ο οποίος αναθεώρησε τις αρχικές του σκέψεις να αφήσει την περιουσία του στο ελληνικό δημόσιο. Ωστόσο, σε σωζόμενη επιστολή του αναφέρεται με θετικά λόγια στον Κώστα Κοτζιά, τον οποίο είχε γνωρίσει σε κάποια εκδήλωση ως εκπρόσωπο επαγγελματικής τάξης. Προφανώς, όταν ο Κώστας Κοτζιάς εκπροσωπούσε τον Εμπορικό Σύλλογο Αθηνών.
Εν πάση περιπτώσει, με τη νέα διαθήκη –κωδίκελλος όπως αποκαλείται– άφηνε 95.130 χρυσά δολάρια, τα οποία τότε ανάγονταν στο ιδιαίτερα σεβαστό για την εποχή ποσό των είκοσι πέντε εκατομμυρίων ελληνικών δραχμών, υπέρ του Δήμου Αθηναίων, προκειμένου να χτιστούν λουτρά, στα οποία να λούζονται και να καθαρίζονται οι Αθηναίοι εντελώς δωρεάν!
Επίσης, άφησε από 25.000 δολάρια σε καθένα από τα δύο αδέλφια του, τον Λουκιανό και τον Αχιλλέα, που ζούσαν στην Αμερική και θα εισέπρατταν και άλλα μεγάλα ποσά από διάφορες ασφαλιστικές εταιρείες με τις οποίες είχε συνάψει ασφάλειες ζωής. Τα συμβόλαια αυτά τα είχε υπογράψει ενώ ήταν ακόμη φτωχός και ποτέ δεν θέλησε να τα διακόψει.
Σημειωτέον ότι ο Λουκιανός και ο Αχιλλέας, τα δύο αδέλφια του, ήταν ιδιαίτερα πλούσιοι χάρη στη βοήθεια του Αλκιβιάδη. Διατηρούσαν μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις στην Αμερική και στο Μεξικό, ενώ είχαν και δύο ιδιόκτητα αεροπλάνα που έφεραν –και εύλογα– τα ονόματα «Αλκιβιάδης» και «Ελλάς».
Επίσης, στη Νέα Μάκρη, τη γραφική τότε πολίχνη του Μαραθώνα, στην οποία κατοίκησαν συμπατριώτες του από τη Μάκρη της Μικράς Ασίας, κατέλιπε ένα εκατομμύριο δραχμές, μεγάλο αριθμό μετοχών και ομολογιών που είχε κατατεθειμένα σε διάφορες τράπεζες, στα οποία περιλαμβάνονταν και μετοχές των δανείων των ανταλλαξίμων του 1914, των αποκαλούμενων έντοκων γραμματίων, καθώς και μια επιταγή 1.000 δολαρίων.
Εκτελεστές της δεύτερης αυτής διαθήκης του ο Αλκιβιάδης Σεράφης όριζε τρεις συγγενείς του, τον Γενικό Πρόξενο Τυπάλδο και τον δικηγόρο Ιωαννίδη.

Οι... εμπλοκές ης κληρονομιάς

Ωστόσο, οι κληρονόμοι του πρέπει να ταλαιπωρήθηκαν ιδιαίτερα για να «ξεκαθαρίσουν» την κληρονομιά τους.

Η συνήθειά του να αγοράζει και από ένα μέγαρο σε όποια πόλη επισκεπτόταν απαιτούσε πολύπλοκες διαδικασίες για τον εντοπισμό και την εκκαθάρισή του. Ακόμη πιο περίπλοκη ήταν η κατάσταση με τις πετρελαιοπηγές του Μεξικού, οι οποίες βρίσκονταν από διετίας σε διαμάχη μεταξύ Αγγλίας και Μεξικού! Τη διαμάχη είχε προκαλέσει η απόφαση του Μεξικού να απαλλοτριώσει περιοχή 17 πετρελαιοπηγών που βρίσκονταν στην επικράτειά του, εκ των οποίων η μία –με πολυάριθμα μηχανήματα και μηχανολογικές εγκαταστάσεις– ανήκε στον Αλκιβιάδη Σεράφη.
Οι περισσότερες από τις πετρελαιοπηγές ανήκαν σε Άγγλους, οι οποίοι είχαν πείσει και τους υπόλοιπους ιδιοκτήτες –μεταξύ των οποίων και ο Σεράφης– να δημιουργήσουν ένα τραστ. Οπότε, στη διαμάχη ενεπλάκη και η βρετανική κυβέρνηση.

Η έκπληξη του Πάτρικ το τελευταίο του... αστείο

Η έκπληξη, όμως, της διαθήκης κρυβόταν αλλού. Όσοι γνώριζαν τον Σεράφη ήξεραν και τον «Πάτρικ», έναν αγαπημένο φίλο του, ο οποίος διέμενε στο Λος Άντζελες και ο οποίος φαίνεται πως δεν είχε οικονομική ευχέρεια. Σε αυτόν, ωστόσο, άφησε τις πετρελαιοπηγές και τα μεταλλεία του, τα οποία είχαν ιδιαιτέρως μεγάλη αξία.
Για όσους γνώριζαν, αυτό ήταν το τελευταίο αστείο του Σεράφη, η υπέρτατη έκφραση της φιλοπαίγμονος διάθεσής του, που δεν τον εγκατέλειψε μέχρι την τελευταία του στιγμή. Διότι είχαν παρακολουθήσει τον Σεράφη να στέλνει στον Πάτρικ μακρόσυρτα τηλεγραφήματα, άλλοτε για να αστειευτεί μαζί του και άλλοτε για να τον ρωτήσει πώς ήταν η υγεία του. Γνωρίζοντας δε ότι ο Πάτρικ δεν είχε την οικονομική ευχέρεια να του απαντήσει ανάλογα, του έστελνε τα τηλεγραφήματα με πληρωμένη την απάντηση! Ούτε ο ίδιος, λοιπόν, ο Πάτρικ δεν θα πίστευε την είδηση ότι ξαφνικά έγινε κάτοχος πετρελαιοπηγών.
Όλοι περίμεναν ότι θα τον θυμηθεί στη διαθήκη του, όχι όμως ότι θα του αφήσει το σημαντικότερο μέρος της περιουσίας του.

Ο... υπαίτιος της ψευδούς είδησης

Και καλά όλα αυτά. Ποιος ήταν όμως εκείνος που είχε παρασύρει τον ελληνικό Τύπο στην αναγραφή των πρώτων σεναρίων ότι άφηνε ένα δισεκατομμύριο στον Δήμο Αθηναίων, αναστατώνοντας την κοινωνία της πόλης και τις αρχές της; Τελικά, φαίνεται πως ήταν ο οδηγός του! Εκείνος ο οποίος συζητούσε συνέχεια μαζί του, πίστευε πως η περιουσία των πετρελαιοπηγών και των μεταλλείων του Σεράφη ανερχόταν σε ένα δισεκατομμύριο δραχμές. Βέβαια, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι εκτός από τις πετρελαιοπηγές και τα μεταλλεία η περιουσία του ανερχόταν σε εκατό εκατομμύρια περίπου, δεν αποκλείεται η συνολική αποτίμηση να ήταν ιδιαιτέρως μεγάλη. Εν πάση περιπτώσει, ο οδηγός διέρρευσε την πληροφορία, την οποία ανεξέλεγκτα αναπαρήγαγε ο αθηναϊκός Τύπος, κάνοντας τους καφενέδες και τα φτωχοσόκακα των συνοικιών να ονειρεύονται ότι «βρέχει ντόλλαρ’ ς», όπως επιτυχημένα έγραψε η Ακρόπολις.

Πηγή: Αθηναϊκή Εφημερίδα "Μικρός Ρωμηός"